SOŁTYS WSI JAWORZNA
Bukowiec Małgorzta
Numer telefonu: 503656999
POWIERZCHNIA - 668,31 ha,
ILOŚĆ DOMÓW - 136,
LICZBA LUDNOŚCI - 513,
Wieś, której zabudowa jest rozproszona na północnych stokach Pasma Jaworza i Sałasza, a bardziej zwarta w „osi” wsi wzdłuż doliny Potoku Jaworzańskiego. Dolna część Jaworznej, sięgająca od 300 – 500 m n.p.m. (do szkoły), jest intensywnie zagospodarowana rolniczo. Część górna, powyżej kościoła (do grzbietu Pasma Łososińskiego ok. 900 m n.p.m.) jest pokryta w większości lasami.
Jaworzna jest ostatnią wsią założoną w gminie Laskowa przez klasztor Klarysek jako wieś graniczna dóbr klasztornych od strony południowo – zachodniej. Historyk Jan Długosz w swoim dziele „Liber Beneficjorum” z 1470 r. dwukrotnie wspomina Wolę Szymańcową (Szymanczową), jako osadę: raz przy uposażeniu parafii Ujanowice i drugi raz przy uposażeniu klasztoru sądeckiego. Wieś ta, podobnie jak i inne, składała dziesięcinę dla biskupa krakowskiego. Można przypuszczać, że Wola Szymańcowa to część dolna Jaworznej, leżąca nad rzeką Łososiną i sięgająca prawdopodobnie do połowy dzisiejszej wsi, a jej nazwa wywodzi się od jakiegoś założyciela (sołtysa) Szymona. Powyżej była druga część wsi, której nazwa Jaworzna może pochodzić od rosnących tu jaworów.
Związek pomiędzy Szymańcową a dzisiejszą Jaworzną jest oczywisty, zwłaszcza w świetle późniejszych dokumentów, w których te wioski wymieniane są razem. Według dokumentu erekcyjnego Beneficjum Ujanowickiego w latach 1526 – 1581 w tych dwóch częściach istniały sołectwa. Kmiecie z Jaworznej i Woli Szymańcowej płacili plebanowi: po jednym korcu owsa i 4 grosze na św. Marka, po jednym serze i po 5 jaj na Zielone Świątki, po jednym groszu na kolędę, po groszu i denarze na Wielkanoc. Sołtys płacił po 1 korcu owsa i 8 groszy rocznie. Zagrodnicy i komornicy po pół grosza na kolędę.
Po roku 1623 zniesione zostało sołectwo w Szymańcowej i osadę scalono z Jaworzną. Świadczą o tym metryki ślubów parafii ujanowickiej, gdzie nie znajdujemy już Szymańcowej lecz tylko Jaworzną. W 1698 r. Jaworzna liczyła 10 gospodarstw kmiecych, 7 zagrodniczych, 5 chałupniczych i 6 komorniczych. Taki stan przetrwał do XIX wieku. Jaworzna, podobnie jak inne wsie klasztorne po I rozbiorze Polski w 1772 r., przeszła na własność skarbu cesarskiego w Wiedniu, a po konfiskacie dóbr klasztornych w roku 1782, pod zarząd władz kameralnych.
W roku 1833 Jaworzną nabył baron Brunicki z Pisarzowej, który gnębił poddanych do 1848 r (zniesienie pańszczyzny). Od tego czasu mieszkańcy Jaworznej podlegali sądowi powiatowemu w Limanowej. W tych latach gospodarzami Jaworznej byli podobnie jak przed 100 laty kmiecie, zagrodnicy i chałupnicy. Jedynym Żydem był karczmarz Breiner z Wiśnicza, który zmarł w Jaworznej ok. 1880 roku.
W 1911 r. w Jaworznej utworzono etatową (publiczną) szkołę, w której stałą nauczycielką mianowano Ludwikę Pawłowską. Do tego czasu funkcjonowała szkoła w Ujanowicach, do której rzadko uczęszczano ze względu na odległość ( 8 km) i prywatne szkółki, gdzie nauki udzielali światlejsi gospodarze. Budowę szkoły rozpoczęto w 1914 roku, a ukończono dopiero po zakończeniu wojny. W latach 60-tych powstała nowa szkoła, a stary budynek do dziś służy jako mieszkania dla nauczycieli. Podobnie jak przez Laskową i Kamionkę Małą, również przez Jaworzną przebiegał front tzw. bitwy pod Limanową. Pozostał po nim wojenny cmentarz na przysiółku „Korab”.
Wg opisu ks. Bernardyna Dziedziaka, mieszkańcy Jaworznej pomimo wielkiej biedy, w dniu 25 kwietnia 1932 r. z wielkim zapałem rozpoczęli budowę kościoła, pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego, na polu ofiarowanym przez Stanisława Oleksego. Jego projektantem i wykonawcą był rodzimy artysta Stanisław Augustyn. Kościół poświęcono 6 sierpnia tego samego roku (odpust). Zbudowano go z kamienia, w stylu neogotyckim, z trzema nawami i pokryto blachą. W Wielkim Ołtarzu umieszczono cudami słynącą figurkę Pana Jezusa Frasobliwego, która wcześniej znajdowała się w kapliczce na gruncie fundatora. Władysław Dunarowski – literat pochodzący z Jaworznej, autor 24 książek poświęconych życiu wsi tak ją opisuje: „Szkarłatem odziany, w cierniowej koronie, na dłoni wsparłszy umęczoną głowę, siedział w ciasnej kapliczce wciśnięty we wnękę z trzech potężnych lip utworzoną...”
Pierwszym duszpasterzem (rektorem) w nowym kościele był ks. dr Ignacy Dziedziak (brat ks. proboszcza z Ujanowic). W grudniu 1951 roku, powstała w Jaworznej samodzielna placówka duszpasterska.Fakt wybudowania w tak krótkim czasie kościoła (3 miesiące) i umieszczenie w nim cudownej figury sprawił, że kult Jezusa Frasobliwego bardzo się umocnił i rozszerza się do dnia dzisiejszego, świadcząc o dużej pobożności tutejszego ludu. Przybywający tu turyści, mogą ubogacić walory naturalnego środowiska Jaworznej przeżyciami duchowymi.
