XVIII Młodzieżowy Rajd Szlakami Tajnego Nauczania im. Zofii Oleksy odbył się w dniach 29-30 maja 2025 roku, a zorganizowany został przez Zespół Szkolno-Przedszkolny w Ujanowicach. Wzięło w nim  udział 8 drużyn ze  szkół podstawowych z terenu Gminy Laskowa oraz 1 drużyna  z Łososiny Górnej, łącznie 110 uczestników  wraz z opiekunami. W deszczowy dzień rajdowicze przemierzali wyznaczone, wybrane  trasy, odwiedzali domy  tajnego nauczania z czasów II wojny światowej, poznawali realia  trudnej nauki w czasach zakazanych, wojennych, kiedy za ten proceder przypłacić można było życiem lub wywózką do obozów koncentracyjnych albo na  roboty do  Niemiec. A mimo to nauczyciele i uczniowie wierzyli w zwycięstwo i narażali się w imię nadziei na  lepszą przyszłość. Właśnie dlatego tegorocznemu przedsięwzięciu przyświecało hasło: „W cieniu zakazu kwitła oświata — iskra, co wolność w sercach rozpalała”.

Grupy rajdowe po przemierzeniu wyznaczonych tras przybywały do ZSP w Ujanowicach, gdzie mogły się zakwaterować i spożyć tradycyjny, rajdowy bigos. Później wszyscy uczestnicy rajdu oraz zaproszeni goście wzięli udział w mszy w kościele parafialnym pod wezwaniem św. Michała Archanioła, odprawionej przez ks. proboszcza Wiesława Dzięgiela za dusze zmarłych profesorów i uczniów tajnych kompletów, a kazanie wygłosił ksiądz prałat Józef Trela, pasjonat lokalnej historii, dzięki któremu mamy tak dużo informacji o przeszłości naszej małej Ojczyzny.  W tym roku przypada 125. rocznica urodzin  księdza Bernardyna Dziedziaka  - proboszcza tutejszej parafii, niezłomnego kapłana Diecezji tarnowskiej,  jednego z  najbliższych współpracowników  Zofii Oleksy i współtwórcy tajnego nauczania w czasie okupacji hitlerowskiej i właśnie jego postaci poświęcona była homilia skierowana do uczestników rajdu i gości. To on trzykrotnie uratował Ujanowice przed pacyfikacją Niemiec, skrupulatnie opisywał wojenną rzeczywistość w kronikach parafialnych, akceptował i  organizował tajne komplety oraz  był ich nauczycielem. Jego autorytetowi zawdzięczaliśmy fakt, że nikt nie zdradził, nie doniósł Niemcom o tajnym nauczaniu. Był wsparciem dla tych, którzy  potrzebowali otuchy. Wymodlił wiele łask dla mieszkańców, często leżąc długo krzyżem w zimnym kościele.

Następnie wszyscy udali się do szkoły, gdzie przed kamiennym obeliskiem upamiętniającym niezłomną postawę nauczycieli i uczniów  w czasie ostatniej wojny, uczestnicy oddali  im hołd: podnieśli flagę państwową, odśpiewali hymn, złożyli biało-czerwone kwiaty  i zapalili znicze. Potem pani dyrektor, Magdalena Filipek zaprosiła gości i młodzież na halę gimnastyczną, gdzie witała zaproszonych gości: Wójta Gminy Laskowa  - pana Piotra Stacha, Przewodniczącą Rady  Gminy Laskowa – p. Bożenę Chełmecką, Księdza Proboszcza – Wiesława Dzięgiela, Radnego Powiatu Limanowskiego – p. Kazimierza Bukowca, Radnych  Gminy Lasowa – p. Bożenę Szpiech oraz p. Grzegorza Grzegorzka, Sołtysa wsi Ujanowice panią Kingę Rosiek,  Kierownika GZOSiP w Laskowej – p. Annę Gołąb, Dyrektora GOKSiT w Laskowej  pana Zdzisława Pajora, Prezesa Małopolskiego Okręgu ZNP w Krakowie pana Witolda Woźniaka,  Prezesa oddziału ZNP  w Limanowej panią Elżbietę Mordarską i  panią  Ewę Golińską – Kupiec, przewodniczącą oddziałowej sekcji emerytów i rencistów, Dyrektorów Szkół
z terenu gminy Laskowa, emerytowanych nauczycieli, przedstawicieli  rodzin  nauczycieli tajnego nauczania:  p. Annę Dąbal i p. Krystynę Maśka, byłego wikariusza naszej parafii, ks. Rafała Bocheńskiego, przedstawicieli Rady Rodziców, absolwentów naszej szkoły, zakochanych  w życiu
i działalności ks. Bernardyna Dziedziaka, nauczycieli ZSP w Ujanowicach oraz młodzież rajdową. Bardzo wymowną akademię patriotyczną przygotowały pani Sylwia Puch i Katarzyna Stach z młodzieżą naszej szkoły. Uroczysta wieczornica poświęcona była osobie nieustraszonego proboszcza Ujanowic, ks. dziekana Bernardyna Dziedziaka, który w naszym środowisku w czasie II wojny światowej odegrał szczególną rolę duchowego przywódcy parafii. W czasie akademii wspominano  także patronkę naszego rajdu – Zofię Oleksy, która wspólnie z księdzem zastanawiała się, jak walczyć z okupantem nie mając w ręku broni, ale gorliwość, odwagę, bezinteresowność oraz system wartości zbudowany

na twardych podwalinach. 

Młodzież rajdowa mogła zrozumieć że, wzajemna troska i determinacja nauczycieli i uczniów tajnych kompletów oraz mieszkańców w czasie wojny ukształtowały ludzi niezłomnych. Takich, dla  których dobro ogółu było ponad dobrem prywatnym. Takich, dla których odwaga nie była pustym pojęciem wyjętym ze słownika. Ludzi, którzy odważnie walczyli o przyszłość, uświadamiali, że wykształcenie to bezcenna wartość. Dzisiaj uczestnicy rajdu są przyszłością, o którą walczyli niezłomni.

W drugim dniu rajdu, 30 maja 2025 roku, młodzież odwiedziła groby nauczycieli tajnych kompletów na parafialnym cmentarzu i oddała cześć ich pamięci. Potem wszyscy zwiedzili wystawę poświęconą postaci ks. dziekana Bernardyna Dziedziaka w Domu Parafialnym w Ujanowicach.
Na zakończenie rajdu odbyło się podsumowanie uroczystości i wyników konkursów: wiedzy o tajnym nauczaniu, pierwszej pomocy, piosenki turystycznej. Oto wyniki rywalizacji młodzieży:

I miejsce – Sechlanska Armia  i Leśne Dziady z  Ujanowic

II miejsce-  Melonki z Kamionki i Bieszczadzkie Dziki Z Krosnej

III miejsce-  Marsy z Jaworznej i Piechurzy z Łososiny Górnej.

Bezsprzecznie można stwierdzić, że rajd od wielu lat integruje lokalną młodzież, staje się  szczególnym czasem wspomnień o trudnej rzeczywistości. Dzięki tej pamięci o przeszłości młodzież może zrozumieć swoje korzenie, buduje poczucie przynależności, umacnia więzi  rodzinne, społeczne.

Rajd staje się tradycją przekazywania wiedzy od naszych przodków, doświadczenia, wartości  takich jak lojalność, zaufanie,  patriotyzm, szacunek, rzetelna praca. Stąd nauczyciele i młodzież tajnych kompletów zasługują na pamięć i uznanie.

Honorowy Patronat nad w/w wydarzeniem objęli: pan Mieczysław Uryga- Starosta Limanowski, pan Piotr Stach- Wójt Gminy Laskowa, Małopolski Okręg ZNP w Krakowie oraz Muzeum Ziemi Sądeckiej.