Obszar gminy Laskowa zachował tradycyjny charakter krajobrazu kulturowego i przyrodniczego. Dla zachowania wartości krajobrazowych i kulturowych w gminie, pełnej ochronie konserwatorskiej podlegają następujące elementy historyczne:

  • układy osadnicze
  • sieć drożna
  • zasada zagospodarowania terenu
  • zespoły i obiekty zabytkowe
  • zieleń, cieki wodne i ukształtowanie terenu. 


Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków:


 Wieś Kamionka Mała: 

  • Kościół Parafialny, Ks. „A” - 31, dec. 253/31 z dn. 22.03.1971 r. Pierwsza wzmianka historyczna o Kamionce Małej pochodzi z 1367 roku. Wówczas wieś była własnością klasztoru Klarysek ze Starego Sącza. Wzmianki o parafii w Kamionce pochodzą z 1373 roku. Obecny kościół, wzniesiony w XVII wieku jest pod wezwaniem Św. Katarzyny Panny i Męczennicy. Można w nim zobaczyć: krucyfiks z XV wieku, posąg Św. Katarzyny i Matki Boskiej z XVII wieku, barokowe organy oraz liczne malowidła ścienne.
  • Cmentarz wojenny nr 357, Ks. „A” - 695, dec. 495/93 z dn. 14.04.1993 r. - pod względem wielkości należy do grupy cmentarzy dużych - powierzchnia 1323 m2. Oficjalna, używana w dokumentacji nazwa to „Orłówka” - pochodzi od małego przysiółka wsi Kamionka Mała. Dobrze utrzymany i zadbany cmentarz, którego centralna częścią jest piękna, drewniana, kryta gontem i bogato zdobiona wysoka kaplica. Cmentarz oraz kaplica powstały w 1915 r. według projektu G. Ludwiga. Budowla w stylu alpejskim, wysokości 13 m, na planie kwadratu, dwukondygnacyjna, ustawiona na wysokim, murowanym z kamieni tarasie poprzedzonym schodami. Kondygnacje rozdzielone wydatnym, nadwieszonym, obiegającym podcieniem wspartym na 12 słupach, o półkolistym wykroju nad wejściem. Kondygnacja górna oszalowana, z trzema oknami od frontu, nakryta strzelistym dachem namiotowym, zwieńczonym krzyżem. Ściany wnętrza oszalowane, strop drewniany, z dekoracja snycerska. Poniżej na kamiennym kopcu krzyż wykuty z jednego kawałka kamienia przez włoskiego jeńca. Cały cmentarz otoczony drewnianym płotem, otoczony sosnami. Jeden z lepiej zachowanych i jeden z najładniejszych cmentarzy wojennych. Spoczywa tu 92 żołnierzy austriackich, 11 niemieckich i 157 rosyjskich poległych pomiędzy 8 a 13 grudnia 1914 r. 

 Wieś Laskowa:

  • Zespół dworski, Ks. „A” - 62, Dec. KI.V - 3/15/68 z dn. 14.04.1993 r.  (dwór, park, kapliczka przydrożna św. Jana Nepomucena) Zabytkowy XVII wieczny Dwór w Laskowej - znajdujacy sie na trasie Małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej należy do najpiękniejszych i najstarszych dworów w Karpatach Polskich. Malowniczo położony stanowi magiczne miejsce warte odwiedzenia. Dworek zbudowany został w 1667 roku z modrzewiowych bierwion, o konstrukcji zrębowej. Korpus dworu pokrywa dach łamany, polski (krakowski). Budowniczym był najprawdopodobniej Andrzej de Lipie Laskowski. Budowla została zaliczona do I grupy weryfikacyjnej, a w skład jej wchodzą prócz samego dworu, kapliczka drewniana z figurka sw. Jana Nepomucena, spichlerz, stajnia stodoła i park. Budynek dworu wraz z otoczeniem ogrodowym i należącymi do historycznej całości zabudowaniami folwarcznymi wchodzi ponadto w skład rozległego założenia kulturowo - krajobrazowego o wysokich walorach rekreacyjnych w skali ponadregionalnej. Od 31.08.1993 roku dwór pozostaje w rekach prywatnych - Państwa Michałowskich.
  • Cmentarz wojenny nr 358, Dec. 443/93 z dn. 15.03.1993 r. Cmentarz założony został obok starego cmentarza parafialnego na zalesionym zboczu nad kościołem w Laskowej. Należy do grupy cmentarz małych - powierzchnia 188 m2. Wejscie stanowi kuta elazna bramka. Na półkolistej płycie granitowej niemieckojezyczny napis: „Smierć nas worała w ziemie, teraz zbierajcie żniwo” - „UNS HAT DER TOD INS LAND GEPFLÜGT NUN ERNTET”. Pochowano tu żołnierzy z HHR-5 - Hanredhusa Regiment - Pułk Huzarów Węgierskich Obrony Krajowej, LIR-17 - Landstarminfanterie Regiment - Pułk Piechoty Pospolitego Ruszenia, RUSS - Rosyjski, KOS - Kozacki. Razem 98 poległych w tym 53 Rosyjskich nieznanych.
  • Skansen "Na Jędrzejkówce" to prywatna kolekcja etnograficzna tworzona przez Barbarę i Krzysztofa Jędrzejek w Laskowej, miejscowości położonej w malowniczej dolinie rzeki Łososina w Beskidzie Wyspowym. Właściciele konsekwentnie powiększają zbiory przenosząc kolejne, charakterystyczne dla okolic Laskowej obiekty dziewiętnastowiecznego, wiejskiego budownictwa drewnianego oraz wzbogacając już posiadane zbiory o kolejne eksponaty prezentujące lachowską kulturę materialną. Plenerowa ekspozycja ma w zamyśle właścicieli stworzyć docelowo zespół funkcjonalnie powiązanych ze sobą zabytkowych obiektów odzwierciedlających kulturę i historię mieszkańców Laskowej i najbliższych okolic. Aktualnie, zbiory prezentowane są w ośmiu obiektach uzupełnionych małą architekturą jak drewniane kapliczki, przydrożna XIX wieczna kamienna kapliczka, pasieka z kolekcją uli czy rekonstrukcją barci w potężnym dębowym pniu.Spichlerz z Dobrociesza – niewielki, jednokondygnacyjny, drewniany spichlerz zbudowany w XIX wieku z drewna pochodzącego z rozbiórki stodoły pobliskiego folwarku. Wewnątrz odtworzony został z dbałością o najdrobniejsze szczegóły warsztat kołodzieja. Uwagę zwraca prymitywna drewniana tokarka do toczenia piast, kobylice do składania kół, „dziad” do strugania szprych czy potężne „łyźnie” do drążenia otworów na oś w piaście oraz szereg innych narzędzi niezbędnych w pracy kołodzieja. W drzwiach znajduje się nadal sprawny, oryginalny XIX wieczny zamek będący przykładem sztuki kowalskiej.Młyn ze Żmiącej– typowy dla tego regionu młyn wodny jakich w okolicy jeszcze na początku ubiegłego wieku było wiele. W samej Żmiącej na niewielkim górskim potoku płynącym przez wieś było ich aż 25. Przeniesiony do skansenu młyn jest ostatnim zachowanym młynem posiadającym w całości drewniany mechanizm napędowy. Zamontowany pytel pozwalał na uzyskiwanie mąki dobrej jakości pozbawionej zanieczyszczeń stąd też tradycyjnie w tym młynie zamawiano mąkę na szczególne okazje jak wesela czy chrzciny. Wewnątrz młyna znajduje się ponadto ekspozycja ręcznych narzędzi do mielenia i obróbki zboża jak żarna, stępy i stępki oraz wyplatane z łyka sita do przesiewania mąki czy kaszy.Spichlerz z Kamionki Małej– XIX wieczny dwukondygnacyjny spichlerz o konstrukcji charakterystycznej dla tego regionu składający się z kamiennej, sklepionej piwnicy oraz drewnianej stanowiącej pomieszczenie w którym w dużych sąsiekach przechowywano zboże.Wewnątrz spichlerza znajduje się ponadto bogato zdobiony „spyrnik” w którym przechowywano połcie słoniny oraz suszonej kiełbasy, małe skrzynie z łupanych deszczułek bukowych do przechowywania suszonych owoców. Spichlerz strzeżony solidnym zamkiem był też miejscem przechowywania kosztownej końskiej uprzęży. Zwraca uwagę na ekspozycji potężne jarzmo dla woła oraz mniejsze dla krów, które na obszarze Galicji były tradycyjnie wykorzystywane jako zwierzęta pociągowe. Zwraca uwagę również kolekcja pomysłowych pułapek na myszy będące w tamtych czasach zmorą gospodarzy i czyniących duże szkody w przechowywanym zbożu. W kamiennej piwnicy prezentowana jest kolekcja narzędzi pszczelarskich z wirówkami do miodu, podkurzaczami, drewnianą rojnicą czy glinianymi naczyniami do przechowywania miodu.Kuźnia z Michalczowej – XIX wieczna kuźnia, której właścicielem był Maciej Woźniak ostatni kowal we dworze w Łososinie Dolnej. Duża drewniana kuźnia wyposażona jest w tradycyjne kamienne palenisko z kapą oraz miech z 1889 r. Na potężnym pniu zamontowane jest kowadło, obok znajduje się mniejsze dwurożne z 1863 r., a przy warsztacie zamontowane potężne kute imadło. Zwracają uwagę dwie duże kowalskie wiertarki jedna zamocowana na ścianie, a druga stojąca. Na ścianach zobaczyć można dużą ilość narzędzi kowalskich jak kleszcze, młotki, foremniki, narzynki, gwintownice, klucze.Zobaczyć można ponadto narzędzia do okuwania drewnianych kół w tym naciągania metalowych obręczy zwanych rafami. Ciekawostką jest zestaw narzędzi do podkuwania koni oraz pielęgnacji kopyt.Niewielka suszarnia i wędzarnia z Michalczowej – przeniesiona wraz z kuźnią. Charakterystyczny obiekt tego regionu w którym tradycja suszenia owoców, a w szczególności śliwek sięga XVIII wieku. Z uwagi na niewielkie rozmiary oraz brak sklepionej komory paleniska wykorzystywana była również jako wędzarnia.Spichlerz z Laskowej – unikalny, dwukondygnacyjny, drewniany kryty gontem obiekt z 1875 r. Wewnątrz odtworzony został warsztat stolarza oraz cieśli. Ekspozycja prezentuje bogactwo narzędzi stolarskich od najprostszych dłuteł, świdrów, strugów cyrkli czy wiertarek po skomplikowane narzędzia jak ręczna piła włosowa, piła taśmowa napędzana kieratem.Zwraca uwagę bogaty zbiór toporów ciesielskich czy ciosła do drążenia koryt, rynien, niecek. Można również zobaczyć ogromne, dwuręczne piły tartaczne do ręcznego przecierania pni drzew na bale lub deski. Na piętrze spichlerza ekspozycja prezentująca warsztaty powroźnicze oraz narzędzia do obróbki wełny w tym interesująca skomplikowana maszyna do gręplowania wełny.Suszarnia do owoców z Laskowej – przeniesiona wraz ze spichlerzem. Typowy przykład XIX wiecznej suszarni krytej strzechą i wyposażonej w sklepione palenisko oraz specjalne otwory w suficie pozwalające regulować ilość dymu kierowanego na suszone owoce. Suszenie śliw, jabłek czy gruszek było jedynym dostępnych w przeszłości sposobem przechowywania owoców przez okres nawet kilku lat i urozmaicenia codziennej diety.Budynek ekspozycyjny – obiekt powstały na fundamentach rodzinnego domu z zachowaną kamienną piwnicą. Na uwagę zasługuje prezentowana kolekcja malowanych skrzyń wiannych oraz charakterystycznych skrzyń sarkofagowych budowanych bez użycia metalu z łupanych bukowych desek z ciekawym geometrycznym ornamentem. Na ścianach zobaczyć można wiele dziewiętnastowiecznych oleodruków.Bogato wyposażony warsztat wiejskiego szewca i rymarza pozwala poznać tajniki tego rzemiosła. W kamiennej piwnicy zwraca uwagę kolekcja dębowych beczek na wino, piwo oraz butelek z istniejących w przeszłości okolicznych browarów w szczególności Limanowskiego browaru braci Marsów. Na piętrze zobaczyć można wyposażenie warsztatu krawieckiego, warsztatu tkackiego oraz wyposażenie wiejskiego rzeźnika w tym ogromne koryta do sprawiania świni oraz drewniane nadziewarki do kiełbas.Zadziwiają misternością wykonania drewniane formy do owczych serów czy wyplatane z korzenia koszyki.
    Kontakt:Adres: 34-602 Laskowa 360Numer telefonu: 183333657
    Strona wwww: www.skansenlaskowa.pl
    Adres e-mail: krzysztof.jedrzejek@interia.pl

 Wieś Ujanowice:

  • Kościół Parafialny, Ks. „A” - 124, dec. 251/124 z dn. 12.03.1971 r. druga decyzja - Ks. „A” - 530, Dec. 330/88 z dn. 11.01.1988 r.Parafia Ujanowice powstała w pierwszej połowie XIV wieku, ale jej początki sięgają drugiej połowy XIII wieku. W roku 1268, księżna św. Kinga funduje sołtystwo i wieś Ujanowice, a w 1296 roku nadaje grunta beneficjalne dla probostwa. Obecny kościół parafialny w Ujanowicach pochodzi z 1526 roku. Wcześniej prawdopodobnie na tym samym miejscu istniał kościółek drewniany, o którym wspomina Jan Długosz w dziele "Liber Beneficiciorum " z połowy XV wieku. Kościół jest pod wezwaniem Św. Michała Archanioła. Tytuł ten został nadany podczas zakładania parafii, najprawdopodobniej w związku ze zwycięstwem Leszka Czarnego nad Jadźwingami, w 1282 roku pod Lublinem, które to przypisywano szczególniejszej pomocy tegoż Księcia Aniołów. Niewiele wiemy o przeszłości pierwotnego kościółka. O obecnym historia pozostawiła więcej szczegółów. Ukończony w 1526 roku kościół posiada cechy budowli gotyckiej. Sklepienia w prezbiterium i wieża przerobione z początkiem XVII wieku. Dwie kaplice, od strony północnej i południowej, dobudowano około 1890 roku. Niepowtarzalny nastrój kościoła tworzy jego wewnętrzne urządzenie, na które składają się: polichromia z 1905 roku - naśladownictwo szkoły matejkowskiej, konserwowana w 1961 roku; trzy ołtarze rokokowe; ambona rokokowa; chrzcielnica kamienna gotycko-renesansowa z XVI wieku; dwie ludowe kropielnice kamienne z XVIII / XIX wieku; fotel barokowy z XVII wieku; tablica erekcyjna z łacińskim napisem gotyckim i datą 1509; zamek żelazny z 1526 roku; ornaty haftowane z XVIII wieku; dzwon z 1514 roku oraz sygnaturka z XVIII wieku.

Wieś Strzeszyce-Ujanowice

  • Kapliczka przydrożna na działce ew. nr 216/14, Ks. „A” - 742, Dec. 542/94 z dn. 09.06.1994 r. Fundatorami kapliczki są: Jan i Katarzyna Pasionkowie. Kapliczka wybudowana została w 1788 roku,  położona jest przy starej drodze wiodącej niegdyś z Ujanowic przez Strzeszyce do  Limanowej. Według opowiadań mieszkańców niegdyś te tereny, nawiedzały częste powodzie. Po jednej z nich na brzegu rzeki Łososiny okoliczni mieszkańcy znaleźli okazałych rozmiarów Krzyż Chrystusa Upadającego. Zanieśli go na miejsce gdzie obecnie stoi kapliczka. Przed nadejściem kolejnej powodzi mieszkańcy zabrali krucyfiks w bezpieczne miejsce. Na nic okazały się ich starania, ponieważ rwąca rzeka porwała krzyż i zaniosła z powrotem tam skąd został zabrany. By uczcić to niezwykłe zdarzenie, Państwo Pasionkowie wybudowali kapliczkę, a w jej wnętrzu umieścili cudownie ocalały krzyż. W latach 80-tych XX wieku ówczesna właścicielka, Maria Zelek podjęła się remontu  zniszczonej kapliczki. Ściągnięto znaczną część wapna z zewnętrznej elewacji i okazało się, że od strony wschodniej, tuż obok drzwi kapliczki po lewej stronie znajduje się kamienna inskrypcja  fundatorów, którzy proszą przechodniów,
    by zmówili za ich dusze modlitwę. Widnieje tam również data 1788 rok. W czasie remontu odnaleziono również dwa oryginalne dokumenty pisane przez kolejnych właścicieli z 1854 roku.